Nét đặc trưng đầu tiên của Si Ma Cai đó là chợ phiên Cán cấu,  chợ không chỉ là nơi trao đổi hàng hoá, mà còn có vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần của người dân nơi đây. Những thiếu nữ Mông xuống chợ với xúng xính váy áo, cùng chiếc ô xòe rộng trên tay. Ngoài ra, chợ còn là nơi trao tình bằng hữu, trao cái bắt tay rồi chạm chén bên nồi thắng cố dậy mùi và chia sẻ nỗi tâm giao. Bài viết sau sẽ chia sẻ tới bạn những món ăn đặc sản ở Si Ma Cai, mang đậm nét văn hóa của người dân vùng biên nơi đây.

THỊT GÀ ĐEN NƯỚNG MẬT ONG

Đến đây, du khách không nên bỏ qua món đặc sản ở Si Ma Cai được chế biến từ thịt gà đen, theo cách gọi của dân bản thì gọi là “gà okê”. Loại gà này rất đặc biệt, nó không chỉ có bộ lông đen tuyền mà toàn bộ da, thịt và xương đều đen. Điều thú vị, đặc biệt của gà Si Ma Cai là gà được nuôi thả tự nhiên trên các triền đồi nên thịt rất săn chắc. Thịt gà đen có thể chế biến được nhiều món ngon như xào, hấp, luộc, nướng, hầm… nhưng món đỉnh nhất, hấp dẫn du khách nhất là gà đen nướng mật ong và canh gà đen. Để món gà đen nướng mật ong được thơm ngon, hương vị đậm đà thì công đoạn chọn mật ong rất quan trọng. Mật ong không phải mật ong nuôi ở nhà ăn đường mà là mật ong rừng, mật ong rừng ngọt dịu và thơm mùi của núi rừng. Tiếp đến là công đoạn ướp gà với mật ong, công đoạn đòi hỏi sự khéo léo, tinh tế của người nấu. Nếu tẩm quá ít mật ong thì gà không được thơm ngon hoặc quá tay hơi nhiều mật ong thì khi nướng gà sẽ bị cháy, ăn sẽ có vị đắng. Gà đen nướng mật ong được thưởng thức, ăn kèm với lá bạc hà cay tê tê, thơm mát, chấm với muối tiêu chanh thì ngon không cưỡng nổi.

RƯỢU MẢN THẨN

Từ cao nguyên trắng Bắc Hà, chạy ngược 30km, du khách có điểm dừng chân lý tưởng là thung lũng Si Ma Cai. Si Ma Cai hấp dẫn du khách bởi vẻ đẹp thiên nhiên cũng như con người và đặc sản đặc trưng nơi đây. Nếu Bắc Hà nổi tiếng với rượu Bản Phố thì Si Ma Cai có rượu Mản Thẩn là một trong những đặc sản ở Si Ma Cai làm say lòng thực khách. Để nấu được những giọt rượu thơm, cay, nồng thì cần có những kinh nghiệm nấu rượu lâu năm, khéo léo và những kỹ thuật truyền thống của người Mông, tạo nên hương vị đặc trưng của rượu nơi đây, làm say lòng bao thực khách. Nguyên liệu nấu rượu chủ yếu từ ngô bản địa, kết hợp với men Hồng My và nguồn nước tự nhiên của xã Mản Thẩn, Si Ma Cai, Lào Cai. Đặc biệt, khi chưng cất có cả râu ngô nên rượu Mản Thẩn không gây tác hại tới hệ thần kinh, uống không nhức đầu. Nhấc một chén lại muốn thêm chén nữa, cả gia đình, anh em, bạn bè quây quần bên mâm cơm bên chén rượu Mản Thẩn cay nồng, ấm cúng biết bao.

CANH GÀ ĐEN

Món tiếp theo cũng làm từ nguyên liệu thịt gà đen là món canh gà đen bổ dưỡng. Xưa người Si Ma Cai chỉ nấu canh gà đen cho người ốm hoặc thiết đãi khách quý. Ngày nay, canh gà đen đã trở thành món đặc sản ở Si Ma Cai, món ăn ngon của người dân luôn xuất hiện trong những dịp lễ quan trọng. Để nấu được bát canh gà đen thơm, ngon, bổ dưỡng thì người nấu phải chọn gà kỹ lưỡng, không quá to hoặc quá nhỏ. Gà được làm sạch, chặt từng miếng nhỏ, ướp với gừng, sả, thảo quả, ớt khô, lá chanh muối và vài giọt rượu ngô. Gia vị nấu món canh gà đen vô cùng quan trọng, bởi thiếu đi một trong những gia vị này thì sẽ không ra được vị đặc biệt của món ăn. Món canh nấu xong được múc ra bát cho mọi người thưởng thức. Ăn canh gà đen rất tốt cho sức khỏe, đặc biệt tốt cho những người bệnh khớp. Bát canh gà đen bổ dưỡng thơm mùi gừng, sả, thảo quả và vị cay của ớt đã để lại ấn tượng khó quên đối với mỗi du khách sau khi thưởng thức.

THẮNG CỐ

Lên Si Ma Cai, du khách có cơ hội thưởng thức món thắng cố – đặc sản của đồng bào người Mông. Nếu miền xuôi tự hào có phở thì người miền núi tự hào vì có thắng cố. Tiết trời se lạnh, ăn thắng cố càng ngon, nhâm nhi cùng với chén rượu Mản Thẩn thì còn gì tuyệt bằng. Lên Si Ma Cai mà không được thưởng thức thắng cố và không được nhâm nhi chén rượu ngô thì thật tiếc. Thắng cố xưa được nấu từ xương ngựa, xương bò cùng với lục phủ ngũ tạng của gia súc ăn cỏ. Ngày nay, món thắng cố cũng thay đổi ít nhiều nhưng vẫn giữ được hương vị và đặc trưng xưa. Khi nước dùng trong, ngon, xương vừa nhừ thì người ta sẽ bỏ thịt rồi nội tạng vào chảo và thêm chút gia vị để món thắng cố thơm ngon. Những chảo thắng cố nghi ngút khói luôn chào mời du khách gần xa ghé thăm Si Ma Cai. Thắng cố đã trở thành món ăn đặc sản ở Si Ma Cai nói riêng và vùng núi Tây Bắc nói chung.

THỊT LỢN ĐEN HUN KHÓI

Để chế biến món thịt lợn đen hun khói, người dân chọn thịt ba chỉ, không quá nạc không quá mỡ. Rồi rửa sạch thịt, cắt thành những miếng dài rồi tẩm, ướp gia vị. Gia vị thường là tỏi, ớt, muối và chút rượu cho thịt thơm hơn, săn hơn và để được lâu hơn. Sau khi tẩm ướp xong, thịt được gác lên bếp. Hơi ấm của lửa, hương thơm của khói quyện vào miếng thịt, miếng thịt trở nên săn chắc, thơm ngon. Người dân thường treo nửa năm hoặc một năm thì miếng thịt hun khói cứng lại, phần mỡ trong veo và có thể chế biến, thưởng thức. Thịt hun khói thơm ngon được chế biến, ăn cùng món dưa cải và chén rượu ngô cay nồng thì thật tuyệt. Thịt hun khói có thể dự trữ lâu ngày, mùi vị không hề bị mất đi. Để lại ấn tượng khó quên đối với du khách khi lần đầu thưởng thức. UBND tỉnh Lào Cai đã ra quyết định cho phép Hội Nông dân Si Ma Cai được sử dụng tên địa danh “Si Ma Cai” để đăng ký bảo hộ nhãn hiệu tập thể “Thịt lợn đen hun khói Si Ma Cai”. Thịt lợn đen hun khói Si Ma Cai đã có thương hiệu, là đặc sản hấp dẫn du khách.

BÁNH ĐÚC

Những ngày nắng nóng, lên Si Ma Cai nghỉ dưỡng, du khách được thưởng thức món ăn vô cùng dân dã. Đó là bánh đúc – món ăn đặc biệt trong phiên chợ của người Si Ma Cai. Nguyên liệu làm bánh là bột đao hoặc bột ngô. Nếu làm bánh từ bột đao thì bánh đúc có màu trắng, nếu làm bánh từ bột ngô thì bánh đúc sẽ có màu vàng. Bánh đúc được ăn kèm với nước dưa chua cùng gia vị tương ớt, đậu xị, rau mùi. Những ngày hè nóng bức, được thưởng thức bát bánh đúc của người dân vùng cao thì thật tuyệt. Bánh đúc có tác dụng giải nhiệt và giải khát rất tốt. Ngày qua ngày, Si Ma Cai đang vặn mình phát triển. Nhưng những nét văn hóa đặc trưng, nền ẩm thực độc đáo vẫn luôn được bảo tồn và giữ gìn. Những đặc sản nổi tiếng của thung lũng Si Ma Cai luôn hấp dẫn du khách, du khách không chỉ muốn thưởng thức một lần mà còn muốn thưởng thức lần hai, lần ba. Những đặc sản đó cũng như con người Si Ma Cai bình dị, dân dã nhưng luôn có sức hấp dẫn kỳ lạ với thực khách. Trên đây là danh sách những món đặc sản ở Si Ma Cai bạn đừng bỏ lỡ khi có dịp đến đây tham quan nhé.

Nguồn: TH